Piri Reis


Život Pirija Reisa
Piri Reis rođen u Gelibolu 1465-70 a umro u Kairu Egipat 1554 godine, bio je osmanski moreplovac i kartograf.
Poznat je po svojim kartama svijeta jedinstevene za Srednji vijek, te po svojoj pomorskoj knjizi Kitab-ı Bahriye, koja se klasificira kao prvi pomorski vodič u istoriji.
Osim što je jedinstven kartograf i ekspert u pomorstvu, navigaciji, strategiji ratovanja na moru, Piri Reis je je ostavio dubokog traga u osmanskoj pomorskoj istoriji i kao vojni i ratni zapovjednik.

Piri Reisov otac je Hacı Mehmet iz Karamana, a njegov stric je u to doba poznati moreplovac Kemal Reis.
Kemal Reis nije bio direktno pod komandom osmanskih pomorskih snaga. Djelovao je samostalno ili uz tursku flotu za vlastiti interes, ali je sultanu plaćao pristojbe i porez.Piri je počeo da plovi sa svojim stricem Kemalom Reisom da bi na Mediteranu yajedno proveli period od skoro šest godina od 1487 do 1493. Učestvovali su u pohodima na Siciliju, Korziku, Sardiniju i obale Francuske.

Godine 1486, nakon masakra muslimana u Granadi, od strane španskoe kraljice zatražena je pomoć od Osmanskog carstva.
Jedini način da se pomogne preostalim španskim muslimanima je da ih se evakuira i preseli u osmansku državu. U tom periodu Sultan sa jako oslabljenom mornaricom, odlučuje poslalati Kemala Reisa u Španiju pod osmanskom zastavom. Na taj način su Kemal Reis i Piri Reis amnestirani i postaju dio carske flote.
Piri Reis, koji je učestvovao u ovoj ekspediciji, prebacivao je muslimane iz Španije na turske teritorije u sjevernoj Africi.
Sultan Bezayid II. se spremao za pohod na Veneciju. Da bi što više ojačao tursku flotu, Sultan Bejazid je pozvao mornare koji su bili gusari na Mediteranu da se pridruže osmanskoj mornarici.

Tako se i Piri Reis yajedno sa svojim stricem pojavio pred sultanom u Istanbulu 1494. godine i zajedno su stupili u službenu službu mornarice.
Piri Reis je djelovao u Osmanskoj mornarici kao zapovjednik broda u borbi za kontrolu mora koju je osmanska mornarica pokušala uspostaviti protiv venecijanske mornarice, čime je po prvi put postao ratni kapetan. Kao rezultat njihovih uspješnih akcija, Venecija je tražila mir i sklopljen je mirovni sporazum između dvije države.
Piri Reis je učestvovao u morskim ekspedicijama kao što su Lepanto, Moton, Koron, Navarin, Lezbos i Rodos između 1495-1510. Zabilježio je mjesta koja je vidio i događaje koje je doživio tokom svojih krstarenja Mediteranom kao nacrt svoje knjige, koja će kasnije biti nazvana Kitab-ı Bahriye, što će biti prvi vodič svjetskog pomorstva.
Smrt Piri Resa
Kapetan Piri Reis opsjedao je zamak Hormuz tokom svoje ekspedicije na Oman i Basru sa 30 brodova 1552. godine. U zamjenu za danak koji je primio od Portugalaca, povukao je opsadu i vratio se u Basru sa svojom flotom. Napustio je mornaricu kojoj je bio potreban popravak i vratio se u Egipat sa tri broda natovarena plijenom. Bio je zatvoren u Egiptu jer se smatralo greškom što je napustio flotu u Basri.
Zbog propusta da plati harač Kubat-paši, guverneru Basre, i političke ambicije Mehmet-paše, guvernera Egipta, sultanu je predat negativan izvještaj o njemu i on je izveden na sud i osuđen na kaznu smrti.
Kazna je izvršena 1554. godine po odluci suda i dekretu Sulejmana Veličanstvenog, sultana tog perioda.